Οι φόρμες (ή bib overalls, όπως είναι γνωστές στην Αμερική) είναι πραγματικοί κλασικοί σχεδιαστές του utility workwear. Οι φόρμες φοριούνται από ξυλουργούς, ελαιοχρωματιστές, μηχανικούς, εργάτες εργοστασίων και σχεδόν από οποιονδήποτε άλλον χρειάζεται σκληρό, πρακτικό ενδυμασία, και αποτελούν βασικό στοιχείο της εργασιακής γκαρνταρόμπας για πάνω από 150 χρόνια και είναι το ίδιο χρήσιμες και σήμερα.
Με τη συλλογή της φετινής σεζόν να περιλαμβάνει μια πλήρη γκάμα μοντέλων φόρμας για άνδρες και γυναίκες, φάνηκε ότι ήταν η κατάλληλη στιγμή για ένα μικρό μάθημα ιστορίας…
1 – Η προέλευση της αμερικανικής φόρμας
Αν και κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα, πιστεύεται ότι η λέξη “φόρμα” προήλθε τον 17ο αιώνα στο ινδικό χωριό Ντόνγκρι. Αυτό το μικρό χωριό, που βρίσκεται στην ακτή κοντά στη Βομβάη, ήταν διάσημο για την παραγωγή ενός ανθεκτικού βαμβακερού υφάσματος από βαμβακερό ύφασμα με βαμμένο με ινδικό χρώμα, γνωστό ως “dungri”. Αυτό το ανθεκτικό ύφασμα σύντομα έφτασε στην Αγγλία, όπου το όνομα μεταφράστηκε από “dungri” σε “dungaree”.
Εξαιτίας της ανθεκτικότητάς του, του χαμηλού κόστους και της απλής εμφάνισής του, το “dungaree” ήταν το ιδανικό ύφασμα για ρούχα εργασίας και μέχρι το τέλος του δέκατου όγδοου αιώνα χρησιμοποιούνταν για την κατασκευή απλών ενδυμάτων “όλα σε ένα”, γνωστών ως “slops”. Φορέθηκαν από αγρότες, σκλάβους και ναυτικούς, και σχεδιάστηκαν ως προστατευτικά στρώματα που φοριούνταν πάνω από το πουκάμισο και το παντελόνι, ως απαραίτητη ασπίδα κατά του λίπους, του λαδιού και της λάσπης. Παρόλο που ήταν μεγάλου μεγέθους για να προσαρμόζονται εύκολα πάνω από τα ρούχα, είχαν σχεδιαστεί με λίγα επιπλέον χαρακτηριστικά για να αποφεύγουν να παγιδεύουν τα πόδια τους στα εργαλεία ή τα μηχανήματά τους.
Τα ρούχα εργασίας εξελίχθηκαν ραγδαία κατά τη διάρκεια του δέκατου ένατου αιώνα, όπως και η εργασία (και οι μέθοδοί της). Σιδηρόδρομοι κατασκευάστηκαν, εργοστάσια ξεφύτρωσαν στα περίχωρα κάθε πόλης, και με το τέλος του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου, οι χειραφετημένοι σκλάβοι στράφηκαν στη μοιρασιά για να βγάλουν τα προς το ζην. Με τη Βιομηχανική Επανάσταση και την έλευση της γραμμής παραγωγής, οι βασικές φόρμες του 18ου αιώνα έδωσαν τη θέση τους σε ένα νέο κύμα από φόρμες με πολλές τσέπες, με μεταλλικά πριτσίνια και ραφές με τρεις ραφές.
2 – Οι διαφορετικοί τρόποι που φορούσαν τα dungarees
Μερικά φοριούνταν απλά πάνω από το παντελόνι (όπως τα “waist dungarees” που έγιναν τα σημερινά τζιν), άλλα κάλυπταν και τα χέρια (όπως τα “cottes” αρκετά σαφείς), αλλά ίσως η πιο ευέλικτη ήταν η “φόρμα με τιράντες” που έκανε τη δουλειά του παντελονιού, των τιράντες και της ζώνης εργαλείων όλα μαζί. Αμέτρητες αμερικανικές μάρκες τα έφτιαχναν, αλλά η συνταγή ήταν ουσιαστικά η ίδια: ανθεκτικό βαμβακερό ύφασμα, βολικές τσέπες και μια χαλαρή, casual εφαρμογή για να προσαρμόζεται στο ποικίλο σχήμα του Αμερικανού εργάτη.
Την εποχή που ο Henry David Lee κατοχύρωσε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας τη φόρμα του για μαζική παραγωγή το 1911, το απλό σχέδιο είχε ήδη γίνει η ανεπίσημη στολή του εργάτη και σύμβολο της αμερικανικής εργατικής τάξης. Οι ζωγράφοι φορούσαν λευκό καμβά, οι εργαζόμενοι στους σιδηροδρόμους φορούσαν ρίγες από καλαμπόκι, και όσοι εργάζονταν σε αγροκτήματα (όπως ο πετροπρόσωπος χειριστής του δικράνου στο American Gothic του Grant Wood) φορούσαν blue jeans. Αυτά τα υφάσματα είχαν εκτοπίσει το αρχικό ύφασμα “dungarees” που είχε πρωτοστατήσει, αλλά στη Βρετανία τουλάχιστον το όνομα παρέμεινε για να περιγράψει το ίδιο το ένδυμα.
3 – Η εξέλιξη της φόρμας του 19ου αιώνα
Όταν ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος έστειλε εκατομμύρια γυναίκες να εργαστούν σε αγροκτήματα και εργοστάσια, οι μακριές φούστες της “αξιοπρεπούς κυρίας” φάνηκαν ξαφνικά ιδιαίτερα ανεφάρμοστες. Ορισμένες εταιρείες ένδυσης προσπάθησαν να καλύψουν την ανάγκη για γυναικεία ρούχα εργασίας με βαμβακερά βρακιά, αλλά για πολλούς, ένα παλιό ζευγάρι φόρμες ήταν εξίσου αποτελεσματικό.
Αυτή η κίνηση προς την κατεύθυνση της λειτουργικότητας στα γυναικεία ρούχα σηματοδότησε την αρχή της απομάκρυνσης από τα αποπνικτικά επίσημα σχέδια του 19ου αιώνα, και κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η εικόνα μιας γυναίκας που εργάζεται σκληρά μέσα σε μια φόρμα ήταν τακτικό χαρακτηριστικό στις αφίσες και τα δελτία ειδήσεων. Για άλλη μια φορά, η φόρμα έγινε ένα ισχυρό σύμβολο, αυτή τη φορά αντιπροσωπεύοντας τη σκληρή δουλειά του σπιτιού.
Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η φόρμα χρησιμοποιήθηκε επίσης για στρατιωτικούς σκοπούς. Η εργασία στο κατάστρωμα ενός αεροπλανοφόρου ήταν σκληρή δουλειά που απαιτούσε σοβαρή ενδυμασία. Σχεδιασμένες για να αντέχουν στην υγρασία και τα στοιχεία της φύσης, οι “deck bibs” που φορούσε το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ ήταν μια καθαρά στρατιωτική εκδοχή της φόρμας, με hickory stripes αντικαταστάθηκε από ένα παχύ, λαδί ύφασμα ζούγκλας.
Άλλο ένα ενδιαφέρον κεφάλαιο στην ιστορία των φόρμες έλαβε χώρα στην Αλαμπάμα τη δεκαετία του 1920. Θορυβημένη από την αύξηση των τιμών των ενδυμάτων, μια ομάδα γνωστή ως “Λέσχη των Φόρμων” άρχισε να φοράει παλιές φόρμες σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Αυτή η ομάδα είδε τις φόρμες ως το τέλειο παράδειγμα καλοφτιαγμένου, προσιτού ρούχου και το αντίθετο του κέρδους στη βιομηχανία ένδυσης, και γρήγορα πυροδότησε ένα κίνημα για τη μεσαία τάξη να αντικαταστήσει τα κοστούμια της με ρούχα εργασίας.
Οι άνθρωποι που συμμετείχαν στο κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα της δεκαετίας του 1960 κατανοούσαν επίσης τις φόρμες και συχνά τις φορούσαν σε πορείες και διαδηλώσεις για να τονίσουν τη σύνδεσή τους με τους ενοικιαστές αγρότες του 19ου αιώνα.
4 – Πώς ανανεώνονται οι φόρμας ακόμα και σήμερα;
Ηταν ένα αυθεντικό ένδυμα για ταπεινή επαγγελματική ενδυμασία, και καθ’ όλο το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, η φόρμα παρέμεινε ένα ισχυρό σύμβολο, που φορέθηκε από όλους, από τα παράκτια hip-hop συγκροτήματα και τα ποιμενικά indie συγκροτήματα της δεκαετίας του 1980. Επιπλέον, συνέχισε να εξυπηρετεί την πρωταρχική του λειτουργία ως ρούχο εργασίας και, ακόμη και σήμερα, φοριέται από στρατιές σκληρά εργαζόμενων ανδρών και γυναικών.
Αυτή τη σεζόν, Τα navy dungarees επέστρεψαν. Εμπνευσμένες από τις σαλιάρες καταστρώματος του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ, είναι διαθέσιμες για τους άνδρες σε βαμβακερό με βαμμένο καμβά και τζιν Kuroki, και για τις γυναίκες σε βαμβακερό ριγέ hickory. Υπάρχει επίσης ένα νέο μοντέλο για γυναίκες, με τον εύστοχο τίτλο “New Dungaree”. Με έντονες επιρροές από τα αμερικανικά ρούχα εργασίας των μέσων του αιώνα, έχουν χαλαρή, oversized εφαρμογή και διαθέτουν ένα μοναδικό σχέδιο αγκράφας δανεισμένο από ένα ζευγάρι vintage φόρμες της δεκαετίας του 1950. Όπως και τα κλασικά σχέδια που αναφέρονται σε αυτό το άρθρο, είναι κατασκευασμένα με γνώμονα την πρακτική και ευέλικτη λειτουργία της φόρμας.
